19 Mart 2021 tarihinde Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Avrasya Kültür ve Sanat Uygulama ve Araştırma Merkezi (AVRASKA) ve L.N. Gumilev Avrasya Milli Üniversitesi “Otrar Kütüphanesi” Araştırma Merkezi işbirliğinde “Türk Dünyasında İstiklâl Mücadelesinin Edebi Önderleri: Mehmet Akif Ersoy ve Mağcan Cumabay” başlıklı çevrimiçi panel gerçekleştirildi.

Panelimize Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Vakur Sümer, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi AVRASKA Merkezi Müdürü Prof. Dr. Abdulvahap Kara, Avrasya Milli Üniversitesi “Otrar Kütüphanesi” Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Danagül Mahat, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Güljanat Kurmangaliyeva Ercilasun, Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü Uzmanı Dr. Aynur Ahmetova katıldı.

Panelin moderatörü olarak açılış konuşmasını yapan Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Vakur Sümer, öncelikle İstiklal Marşı’nın kabulünün 100. yılı ve büyük Kazak şairi Mağcan Cumabay’ın vefatının sene-i devriyesinde düzenlenen panelin öneminin altını çizerek, etkinliğin tertip edilmesinde katkıda bulunan paydaşlara ve tüm katılımcılara teşekkürlerini sundu. Mağcan Cumabay’ın “Uzaktaki Kardeşime” şiirindeki mısralarını kaleme aldığı o karanlık yıllarda Anadolu’da yürütülen kurtuluş mücadelesinin en büyük manevi kahramanının hiç şüphesiz Mehmet Akif Ersoy olduğunu belirten Doç. Dr. Vakur Sümer, büyük dava adamı Mehmet Akif Ersoy ve Mağcan Cumabay’ın Türk dünyasındaki istiklâl mücadelesinin en önemli edebi önderleri olduğunu ifade etti. Avrasya Araştırma Enstitüsü olarak, Mehmet Akif Ersoy ve Mağcan Cumabay gibi Türk dünyasının büyük şahsiyetlerinin daha da tanınması ve araştırılması için yapılan çalışmalardan bahseden Doç. Dr. Vakur Sümer, Avrasya Araştırma Enstitüsü tarafından desteklenen bilimsel bir projenin sonucunda yayımlanan “Türk Dünyasının Ortak Değeri” kitabından bahsederek, söz konusu kitabın Mağcan Cumabay’ın hayatı ve eserleri hakkında yapılan bilimsel çalışmaları tamamlayan bir eser olduğunu belirtti.

Panelin ilk sunumunu yapan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi AVRASKA Merkezi Müdürü Prof. Dr. Abdulvahap Kara, içinde bulunduğumuz dönem başta Türkiye ve Kazakistan olmak üzere tüm Türk dünyasının yoğun işbirliği içinde olduğunu belirterek, böyle bir işbirliği ortamında manevi değerlerimizi ve kültürel şahsiyetlerimizi iyi tanımamız gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda Mehmet Akif Ersoy ve Mağcan Cumabay’ın tüm Türk dünyasında tanınması gereken büyük şahsiyetler olduğunu söyleyen Prof. Dr. Abdulvahap Kara, milli istiklâl mücadelelerinin önderleri olan her iki şairin hayatının en önemli anlarından örnekler verdi. 20. yüzyılın başında Rusya ve Orta Asya’daki Türk halkları kendi milli devletlerini kurma gayret ve sıkıntısı içindeyken, Anadolu Türklerinin de Atatürk’ün başlattığı Kurtuluş Savaşı mücadelesinde bulunduğunu anlatan Prof. Dr. Abdulvahap Kara, sıkıntılı dönemde kendi eserleriyle millî ve manevi şuuru kuvvetlendirmeye hizmet eden Mehmet Akif Ersoy ve Mağcan Cumabay gibi büyük şahsiyetlerin her zaman anılması gerektiğini vurgulayarak sözlerini tamamladı.

İkinci konuşmacı olarak “20. Yüzyıl Başındaki Türk Birliği Fikri” başlıklı sunumunu yapan Avrasya Milli Üniversitesi “Otrar Kütüphanesi” Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Danagül Mahat, öncelikle “Türk Dünyasının Ortak Değeri – Mağcan Cumabay” kitabının yayımlanmasını destekleyen Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü’ne şükranlarını sunarak tüm katılımcıların Nevruz bayramını kutladı. Bu bağlamda Mağcan Cumabay’ın Sovyetler Birliği’nin Orta Asya’da Nevruz bayramının kutlanmasını yasaklamasına karşı milli bir duruş sergilediğini ve onun milli kültürün savunucusu olduğunu da vurguladı. Mağcan Cumabay’ın eserlerindeki “Türkçülük” fikrinin aslında eskiden gelen “Türk Birliği” fikrinden kaynaklandığını anlatan Prof. Dr. Danagül Mahat, şairin “Türkçülük” fikrinden dolayı Sovyetler Birliği tarafından suçlu ilan edilerek kurşuna dizildiğini belirtti.

Panelin üçüncü konuşmacısı Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Güljanat Kurmangaliyeva Ercilasun, “Mehmet Akif Ersoy ve Mağcan Cumabay: Milli Kurtuluş Fikrinin Gayretli Destekçileri” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Milli şair Mehmet Akif Ersoy’un Türk askerlerini aydınlatma yönündeki çalışmaları ile İstiklal Marşı’nın yazım sürecine ilişkin etkileyici hikâyesini anlatan Prof. Dr. Güljanat Kurmangaliyeva Ercilasun, her dizesinde derin anlamlar yüklü İstiklal Marşı’nın Kurtuluş Mücadelesi tarihinin manzum bir destanı olduğunu ifade etti. Bu dönemde Anadolu’daki Kurtuluş Mücadelesi’ni yakından takip eden Kazak şairi Mağcan Cumabay’ın da “Uzaktaki Kardeşime” isimli şiiriyle Türk halkına manevi destek verdiğini ifade eden Prof. Dr. Güljanat Kurmangaliyeva Ercilasun, Mağcan’ın eserlerindeki bağımsızlık ruhu, milli bilinç ve Türkçülük fikrinden bahsetti.

Panelin son sunumunu gerçekleştiren Ahmet Yesevi Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü Araştırmacısı Dr. Aynur Ahmetova, Mehmet Akif Ersoy ile Mirjakıp Duvlatoğlu’nun şiirlerindeki hürriyet anlayışına yönelik karşılaştırmalı bir analiz yaptı. Mehmet Akif Ersoy ve Mirjakıp Duvlatoğlu’nun hayatı ve eserlerindeki benzerliklerden bahseden Dr. Aynur Ahmetova, iki şairi birleştiren en önemli unsurun, eserlerindeki hürriyet anlayışı ve Türkçülük fikri olduğunu açıkladı. Ayrıca, Mehmet Akif Ersoy’un hayatı ve eserleri hakkında Kazakistan’da yapılan çalışmaları değerlendiren Dr. Aynur Ahmetova, ilgili çalışmaların derinleştirilerek geliştirilmesinin önemli olduğunu dile getirdi.

Panelin sonunda katılımcılar konuyla ilgili görüş alışverişinde bulundular.