Қауіпсіздік

February 28, 2022

Талибан басшылықты қолға алғаннан кейінгі Ауғаныстандағы шекара қақтығыстары

АҚШ әскерлері мен АҚШ-тың НАТО-дағы одақтастары мен олардың операциялық серіктестерінің әскери күштері Ауғанстаннан шыққаннан кейін Талибан ел билігін басып алғаннан бері шекарадағы даулар мен қарулы қақтығыстар алғашқы бес ай бойы толастамай келеді Олардың ең соңғысы ауған-түрікмен шекарасындағы қарулы қақтығыс және Дюранд сызығы деп аталатын сызықтан тыс Ауғанстан-Пәкістан шекарасындағы қақтығыстар болды. […]
February 7, 2022

Шанхай ынтымақтастық ұйымы: тарихы және аймақ қауіпсіздігіндегі рөлі

Шанхайда ынтымақтастық ұйымы (ШЫҰ) 1996 жылы – Қазақстан, Қырғызстан, Қытай, Ресей мен Тәжікстан мемлекеттерінің арасында құрылған халықаралық ұйым. ШЫҰ Президенттер кездесуі деңгейіндегі алғашқы отырысынан бүгінгі дейін 20 жыл ішінде белді халықаралық ұйымға айналды. Ресми жұмыс тілдері орыс және қытай тілдері болатын ШЫҰ-ның екі тұрақты органы бар. Олар Бас хатшылық Бейжіңде […]
February 2, 2022

Қазақстанда атом электр станциясының құрылысы: экономикалық пайдасы тұрғысынан талдау

Қазіргі заманауи технологиялар энергияны көп қажет еткендіктен энергия көздерін зерттеу бүгінде маңызды бола түсуде. Ғылымның дамуымен қатар су электр станциялары мен жылу электр станцияларының, сондай-ақ қайта қалпына келетін энергия көздерінің рөлі электр энергиясын өндіруде күннен-күнге артып келеді. Оларға күн, жел, биоотын, геотермалдық энергия сияқты негізгі қайта қалпына келетін энергия көздері […]
January 28, 2022

Ирандағы ядролық келісім дағдарысы

2015 жылы Барак Обама кезінде қол қойылған «Бірлескен кешенді іс-қимыл жоспары» (JCPOA) келісімі 2017 жылы Америка құрама штаттарының (АҚШ) президенті болып сайланған Дональд Трамптың бірнеше рет сынына ұшыраған болатын. Келісімнің Иранның баллистикалық зымыран бағдарламасын қамтымайтынын білдіріп, оны тарихтағы ең нашар келісім деп бағалаған Трамп басқа елдердің қарсылығына қарамастан, 2018 жылы […]
December 10, 2021

Қытайдың жаңа кибер қауіпсіздік ережелері және ықтимал әсері

Сандық төлемдер мен интернетті пайдаланушылардың ең көп санына ие ұялы байланыс қызметтері бойынша әлемдегі ең ірі цифрлық нарық болған Қытай өзінің киберқауіпсіздігін күшейте түсуде. Қытай президенті Си Цзиньпиннің 2020 жылы деректерді еңбек, технология, жер және капиталмен бірге бесінші «өндіріс факторы» ретінде қабылданған деректерге негізделген басқару көзқарасына сәйкес, 2021 жылы деректерді […]
September 15, 2021

Талибанның Ауғанстан билігіне келуі мен оның аймақтық және жаһандық әсері

АҚШ пен НАТО әскерлері Ауғанстаннан шегіне бастағанда күшейе түскен «Талибан» қозғалысы (Қазақстанда тыйым салынған ұйым) 2021 жылы 15 тамызда күтпеген жылдамдықпен Ауған астанасы Кабулды соғыссыз басып алып, бүкіл әлемді тағы да тіксіндірді. Ауғанстан үкіметі құлап, Талибан елдің басым бөлігін бақылауға алған соң Ауғанстанда күрделі хаос орнады. Талибанның тура 20 жылдан […]
August 27, 2021

Ресейдің ядролық қару бағдарламасына қысқаша шолу

1945 жылы Америка құрама штаттары (АҚШ) алғашқы ядролық қаруын Жапонияға қарсы қолданған кезде, Кеңес одағы ядролық саладағы ғылыми зерттеулерін жеделдете отырып, Клаус Фукстың көмегімен алғашқы атом бомбасын жасады. Мәскеу 1949 жылы 29 тамызда Қазақстанның Семей қаласында плутонийден жасалған «РДС-1» (Реактивный двигатель Сталина, Батыста «Джо-1» деп аталады) атты 22 килотондық бомбаны […]
July 8, 2021

Халықаралық ядролық саясат: неге елдер ядролық қаруға ие болғысы келеді?

Атом ядросының бөлінуі, бірігуі немесе екеуінің қоспасы арқылы химиялық реакциясы нәтижесінде жарылыс жасайтын қаруды ядролық қару деп атауға болады. Ядролық қаруды халықаралық қатынастарда бірінші рет Америка құрама штаттары (АҚШ) Жапонияға қарсы 1945 жылы 6 және 9 тамызда қолданды. Әлемде ядролық қаруды сынақтан өткізген сегіз егемен мемлекет бар. Олардың бесеуі Ядролық […]
April 17, 2021

Байқоңыр ғарыш айлағының геостратегиялық және геосаяси маңыздылығы

Әлемдегі ең танымал ғарыш базаларының бірі болған Байқоңыр ғарыш айлағы (Космодром), Қазақстанның Қызылорда аймағындағы Қазалы қаласы мен Жусалы және Туратам ауылдарының маңында құрылған. 6717 км2 аумаққа ие базаның негізі 1955 жылы 2 маусымда қаланған және әлемдегі ең ескі және ең үлкен ғарыш базасы болып саналады. Кеңес әкімшілігі қауіпсіздік мақсатында 322 […]
February 19, 2021

Кант авиабазасы: геостратегиялық және геосаяси маңыздылығы

Кант авиабазасы Қырғызстанның Чуй облысында орналасқан, «Ресейдің Қырғызстандағы Біріккен әскери базасының мәртебесі мен болу шарттары туралы екі жақты келісімге» [Mid.ru, 2012] сәйкес 2012 жылдың 20 қыркүйегінде қол қойылған және 2017 жылдың 29 қаңтарында күшіне енген Ресей тарапынан қолданылатын әскери әуежай. Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымының (ҰҚШҰ) ажырамас бөлігі болып табылатын […]